Defensie kiest voor offensieve cyberstrategie tegen Rusland en China

De Nederlandse Defensie heeft een vernieuwde Cyberstrategie gepresenteerd waarin voor het eerst expliciet gekozen wordt voor een offensieve koers in het digitale domein. Minister Brekelmans en staatssecretaris Tuinman benadrukken dat de dreigingen vanuit met name Rusland en China niet langer uitsluitend met een afwachtende of verdedigende houding kunnen worden bestreden. Nederland en zijn bondgenoten bevinden zich steeds vaker in de zogenoemde grijze zone tussen oorlog en vrede: een gebied waarin geopolitieke rivalen actief ondermijnende activiteiten uitvoeren, zonder dat sprake is van open oorlogsvoering.

Volgens de regering is een fundamentele omslag noodzakelijk. Waar voorheen het accent vooral lag op bescherming en defensieve maatregelen, wordt nu bewust gekozen voor een proactieve en offensieve aanpak. Dit betekent dat Nederland niet alleen zijn eigen systemen wil beschermen, maar ook in staat moet zijn om digitale aanvallen te ontregelen, vijandelijke infrastructuur uit te schakelen en cyberoperaties in te zetten als volwaardig middel binnen militaire campagnes.

Personeel en expertise: sleutel tot succes

Het realiseren van de nieuwe cyberstrategie is in sterke mate afhankelijk van de beschikbaarheid van hooggekwalificeerd personeel. Cyberexperts zijn wereldwijd schaars, waardoor Defensie zich moet positioneren als een concurrerende en aantrekkelijke werkgever.

Om dit te bereiken zet Defensie in op:

• Eigen opleidingsprogramma’s: de oprichting van gespecialiseerde opleidingen en trainingscentra binnen de krijgsmacht zelf, gericht op vaardigheden als forensische analyse, digitale oorlogsvoering en cyber threat intelligence.

• Strategische partnerschappen: samenwerking met Nederlandse bedrijven, universiteiten en kennisinstituten om toegang te krijgen tot de nieuwste technologische ontwikkelingen en om talent vanuit de civiele sector aan te trekken.

• Behouden van expertise: betere loopbaanperspectieven en doorgroeimogelijkheden voor cyberpersoneel binnen Defensie, zodat de uitstroom naar de private sector wordt beperkt.

Innovatie als gevechtskracht

De vernieuwde strategie benadrukt dat technologische innovatie een essentieel onderdeel vormt van moderne oorlogsvoering. Waar in het verleden fysieke middelen als tanks, vliegtuigen en munitie de doorslag gaven, zijn tegenwoordig data, algoritmes en digitale systemen bepalend. Staatssecretaris Tuinman stelt dat “IT gevechtskracht ís”.

Defensie investeert daarom in samenwerking op de volgende terreinen:

• Quantum-cryptografie: technologie die cruciaal is voor veilige communicatie in een tijdperk waarin quantumcomputers bestaande versleuteling kunnen breken.

• Artificial intelligence (AI): toepassingen variërend van geautomatiseerde detectie van aanvallen tot AI-gestuurde offensieve operaties in het cyberdomein.

• Big data en voorspellende analyse: systemen die patronen in vijandelijk gedrag kunnen herkennen en potentiële aanvallen kunnen voorspellen, zodat Defensie sneller kan reageren.

Drie kerntaken in het cyberdomein

De herziene strategie definieert drie primaire rollen voor Defensie:

1. Bescherming van eigen systemen
   Defensie zelf is een permanent doelwit van cyberaanvallen. Het waarborgen van de veiligheid van militaire netwerken en wapensystemen staat daarom bovenaan de agenda. Dit omvat zowel het op orde houden van basisbeveiliging als het inzetten van actieve maatregelen om indringers tijdig te detecteren en uit te schakelen.

2. Uitvoeren van militaire cyberoperaties
   De krijgsmacht krijgt de opdracht om zelfstandig digitale operaties uit te voeren die direct bijdragen aan militaire doelstellingen. Deze kunnen variëren van het verstoren van vijandelijke communicatie tot het uitschakelen van systemen die essentieel zijn voor de tegenstander. Ook worden cyberoperaties geïntegreerd in bredere informatiecampagnes, waarbij de digitale dimensie gelijkwaardig is aan land-, lucht- en zeemacht.

3. Bijdrage aan nationale en internationale cyberweerbaarheid
   Hoewel civiele instanties primair verantwoordelijk blijven voor digitale veiligheid, speelt Defensie een belangrijke aanvullende rol. Via inlichtingenwerk, technische expertise en indien nodig militaire steunverlening draagt de krijgsmacht bij aan de bescherming van vitale infrastructuur en aan de gezamenlijke verdediging van bondgenoten binnen NAVO- en EU-verband.

Offensieve mogelijkheden bij conflict

In het geval van een gewapend conflict moet Nederland in staat zijn om de digitale slagkracht van de tegenstander te beperken. Dit kan betekenen dat vijandelijke netwerken worden verstoord, communicatiemiddelen onbruikbaar worden gemaakt of dat digitale wapensystemen worden uitgeschakeld. Het doel is niet alleen verdediging, maar ook het creëren van strategisch voordeel door middel van cyberoperaties die gelijkwaardig zijn aan conventionele militaire middelen.

Investeren in mensen en technologie

De verschuiving naar een offensieve cyberstrategie vereist substantiële investeringen. Niet alleen in innovatieve technologieën, maar vooral in de mensen die deze middelen moeten ontwikkelen en inzetten. Nederland wil hiermee garanderen dat het in een steeds complexere dreigingsomgeving een geloofwaardige en effectieve digitale defensie behoudt.

De nieuwe Cyberstrategie markeert daarmee een duidelijk keerpunt: Nederland kiest voor een actieve rol in het cyberdomein en erkent dat digitale slagkracht een onmisbare voorwaarde is voor nationale veiligheid en internationale stabiliteit.

Door: Drifter