EU-Parlement pleit voor minimumleeftijd van 16 jaar voor sociale media

Het Europees Parlement heeft een duidelijke oproep gedaan om de minimumleeftijd voor het gebruik van sociale media en digitale platforms te verhogen. Volgens de aangenomen aanbevelingen zouden tieners jonger dan 16 jaar niet langer toegang mogen hebben tot sociale media zonder toestemming van hun ouders. Voor kinderen onder de 13 jaar wordt zelfs voorgesteld om het gebruik van dergelijke platforms volledig te verbieden.

Wat houdt het voorstel in?

Het gaat uitdrukkelijk niet om een wetsvoorstel, maar om een signaal aan de Europese Commissie en lidstaten. Het Parlement wil daarmee duidelijk maken dat er dringend behoefte is aan strengere regulering, vooral vanwege de toenemende risico’s voor jongeren.

De aanbevelingen richten zich op:

• Sociale media
• Platformen voor videodeling
• AI-chatbots met persoonlijkheden (zoals virtuele metgezellen)

Leeftijdsgrenzen volgens het Parlement

Om deze leeftijdsgrenzen te handhaven, zou gebruikgemaakt kunnen worden van:

• Het Europese leeftijdsverificatiesysteem (in ontwikkeling)
• De Europese eID-identiteitswallet

Stemverhouding in het Parlement

Er was brede steun voor de aanbevelingen:

• 483 stemmen vóór
• 92 stemmen tegen
• 86 onthoudingen

Hoewel de Europese Commissie niets met het voorstel hóeft te doen, wordt de stemming gezien als een krachtig politiek signaal.

Strijd tegen verslavend ontwerp

Het Parlement wil dat platforms verslavende en schadelijke functies standaard uitschakelen voor tieners. Denk daarbij aan:

Functies die mogelijk verboden of gelimiteerd worden:

• Oneindig scrollen
• Autoplay van video’s
• Pull-to-refresh
• Reward loops
• Schadelijke vormen van gamification

Daarnaast wil men dat zogenoemde ‘overtuigende technieken’ stevig worden aangepakt, waaronder:

• Gerichte advertenties
• Influencer marketing gericht op jongeren
• Dark patterns (manipulerende ontwerpstrategieën)
• Verslavende interface-ontwerpen

Regulering van games en digitale aankopen

De aanbevelingen gaan verder dan alleen sociale media. Het Parlement wil ook af van commerciële elementen die jongeren psychologisch kunnen beïnvloeden, zoals:

• Lootboxes
• In-app munten en virtuele valuta
• Raderen van fortuin
• Betalen voor snellere progressie binnen een spel

Daarnaast wil men voorkomen dat platforms ‘kidfluencing’ stimuleren, waarbij minderjarige influencers financiële prikkels krijgen om reclame te maken.

AI en jongeren: groeiende zorgen

Het Parlement noemt ook de snelle opkomst van generatieve AI een dringend aandachtspunt. Er wordt gevraagd om urgente actie rond ethische en juridische uitdagingen, zoals:

• Deepfakes
• Metgezelchatbots
• Zelfstandige AI-agents
• AI-apps die naaktbeelden of andere visuele manipulaties genereren zonder toestemming

Het risico op misbruik en psychologische impact voor jongeren wordt als aanzienlijk beschouwd.

Onderzoek naar jongeren en online gedrag

Het Parlement verwijst naar cijfers die laten zien hoe groot de digitale aanwezigheid van jongeren inmiddels is:

• 97% van de jongeren is dagelijks online
• 78% gebruikt elk uur een smartphone of ander apparaat
• Ongeveer 25% vertoont ‘problematisch’ of zelfs ‘disfunctioneel’ gebruik, vergelijkbaar met verslavingsgedrag

Deze gegevens worden aangevoerd als een stevige onderbouwing voor de oproep tot actie.

Conclusie

Hoewel het nog niet om wetgeving gaat, laat het Europees Parlement nadrukkelijk weten dat jongeren beter beschermd moeten worden tegen digitale risico’s. Het wil platforms verantwoordelijk maken voor hun ontwerpkeuzes en de impact ervan op tieners. De bal ligt nu bij de Europese Commissie en de lidstaten — maar de boodschap is helder:
de digitale omgeving voor jongeren moet veiliger, gezonder en minder verslavend worden ingericht.

Door: Drifter