Microsoft maakt 6502 BASIC open source na bijna 50 jaar

Microsoft heeft eindelijk een van zijn oudste producten open source gemaakt: 6502 BASIC. De broncode van Microsoft BASIC versie 1.1 voor de 6502-microprocessor is nu beschikbaar in Microsofts GitHub-repository en omvat 6.955 regels code.

Historische betekenis
6502 BASIC is een van de meest historisch belangrijke softwarestukken uit Microsofts vroege computertijdperk. Het dateert van vóór het tijdperk van MS-DOS en Windows, die later het beeld van het bedrijf zouden bepalen. Voor veel beginnende computergebruikers uit die periode was BASIC de eerste kennismaking met programmeren en personal computing.

Wat er eerder beschikbaar was
Microsoft heeft eerder al de broncode van de GW-BASIC-interpreter (uit 1983) vrijgegeven. Tot voor kort circuleerden er van 6502 BASIC alleen fragmenten en onofficiële kopieën op retrocomputing-sites en in museumarchieven; met deze officiële publicatie is daar nu verandering in gekomen.

Technische achtergrond en mogelijkheden
6502 BASIC is geschreven voor de MOS Technology 6502, een 8-bit microprocessor, en is een aanpassing van de BASIC-80-interpreter die Microsoft oorspronkelijk voor de Intel 8080 bouwde. De 6502-versie bood een volledige BASIC-implementatie met onder meer: drijvende-komma-berekeningen, arrays, stringverwerking en invoer/uitvoer-operaties — voldoende functionaliteit om programma’s en educatieve software op de vroege microcomputers te draaien.

Invloed en verspreiding
De interpreter speelde een grote rol in de verspreiding van personal computing en werd snel een de facto-standaard. Microsoft stelt dat de ontwerp-patronen en conventies uit 6502 BASIC later invloed hebben gehad op programmeertalen en ontwikkeltools.

Personen en deals uit die periode
De port van 6502 werd in 1976 voltooid door Bill Gates en Ric Weiland. In 1977 licentieerde Microsoft de code aan Commodore voor een eenmalige vergoeding van $25.000, een deal die de basis legde voor de Commodore-BASIC-dialecten op 8-bitcomputers zoals de PET, de VIC-20 en de Commodore 64. Voor de Apple II verscheen een aangepaste versie onder de naam Applesoft BASIC.

Bugfixes en easter egg
De nu vrijgegeven broncode bevat volgens Microsoft ook correcties aan de garbage collector die door Commodore waren geïdentificeerd en die in 1978 gezamenlijk door Commodore-ingenieur John Feagans en Bill Gates bij Microsoft zijn ingevoerd. Daarnaast bevat de code een bekende easter egg van Bill Gates, verborgen in de labels STORDO en STORD0 — iets wat Gates zelf in 2010 heeft bevestigd.

Waarom dit relevant is nu
6502 BASIC heeft op allerlei hardware gezeten en vond zijn weg naar uiteenlopende platforms, waaronder (zoals in de oorspronkelijke berichtgeving vermeld) apparaten als de Atari 2600 en de Nintendo Entertainment System. De vrijgave als open source maakt het aantrekkelijk voor hobbyisten, technologisch historici en hardware-tinkeraars om ermee te experimenteren op moderne systemen — bijvoorbeeld via emulators of FPGA-recreaties zoals commerciële projecten die de Commodore 64 opnieuw nabootsen. In het huidige retrocomputing-landschap sluit deze publicatie naadloos aan op de belangstelling voor het behoud, onderzoek en hergebruik van klassieke software.

Kortom: een klein maar belangrijk stuk computerhistorie is nu officieel beschikbaar voor iedereen die wil kijken, leren of ermee wil spelen — bijna een halve eeuw nadat het oorspronkelijk werd geschreven.

Door: Drifter