Microsoft probeert Europa gerust te stellen dat het bestand is tegen druk vanuit de VS — Europa blijft sceptisch

Microsoft heeft woensdag een uitgebreide verklaring afgegeven waarin het wereldwijde IT-leiders, en met name Europese beleidsmakers, probeert te overtuigen dat het bedrijf te vertrouwen is. Europese analisten blijven echter argwanend, en noemen de verklaring niet overtuigend.

De bezorgdheid in Europa komt deels voort uit de escalerende handelsconflicten tussen de VS en de Europese Unie, met wederzijdse dreigingen van tarieven. Maar die zorgen reiken verder dan alleen handel. Veel Europese IT- en cybersecurityprofessionals maken zich zorgen over de mate waarin Amerikaanse technologiebedrijven onder druk kunnen worden gezet door de Amerikaanse overheid — zeker onder het opnieuw dreigende presidentschap van Donald Trump. Recente incidenten waarbij veiligheidscertificeringen werden gepolitiseerd, versterken deze zorgen.

Microsoft benadrukt Europese betrokkenheid

De verklaring van Microsoft, toegeschreven aan vicevoorzitter en president Brad Smith, belichtte vooral hoe het bedrijf zich al jarenlang inzet in Europa.

“Onze economische verbondenheid met Europa is altijd diep geweest,” schreef Smith. “We erkennen dat ons bedrijf afhankelijk is van het vertrouwen van klanten, landen en overheden in Europa. We respecteren Europese waarden, voldoen aan Europese wetgeving en zetten ons actief in voor de cyberveiligheid van Europa. In deze geopolitiek onzekere tijden beloven wij digitale stabiliteit.”

Uitbreiding datacentercapaciteit

Microsoft kondigde aan zijn Europese datacentercapaciteit met 40% te vergroten in de komende twee jaar. De uitbreiding vindt plaats in 16 Europese landen. In combinatie met eerder gerealiseerde uitbreidingen zou de totale capaciteit tussen 2023 en 2027 meer dan verdubbelen. Tegen die tijd verwacht Microsoft meer dan 200 datacenters op het continent operationeel te hebben.

Volgens de verklaring draagt deze uitbreiding bij aan economische groei en concurrentiekracht in Europa. Microsoft ziet brede toepassing van AI en cloudtechnologie als de volgende grote industriële revolutie, vergelijkbaar met de opkomst van elektriciteit.

Juridische beloften als vangnet

Het dichtst dat Microsoft bij een echte reactie op de kernzorgen kwam, was de belofte om juridische stappen te ondernemen als het onder druk wordt gezet door overheden.

“Mocht een overheid ons ooit opdragen om onze cloudactiviteiten in Europa stop te zetten, dan beloven wij dat Microsoft zich daartegen krachtig zal verzetten via alle beschikbare juridische middelen, inclusief rechtszaken,” aldus Smith. “We zullen dit vastleggen in contracten met Europese overheden via een nieuwe ‘European Digital Resilience Commitment’, die juridisch bindend zal zijn voor Microsoft Corporation en al haar dochterondernemingen.”

Smith wees ook op eerdere rechtszaken tegen de Amerikaanse overheid, zowel onder Obama als Trump, waarin Microsoft zich inzette voor privacy en werknemersrechten. “Wanneer nodig, stappen wij naar de rechter.”

‘Loyaliteitskwestie’

Voor Europese analisten is dat echter niet genoeg. Volgens Michela Menting, directeur digitale beveiliging bij ABI Research, kan Microsoft beloven wat het wil, maar garanties biedt het niet.

“Ze kunnen vechten, maar dat is niet hetzelfde als winnen,” zegt Menting. “Als de Amerikaanse overheid besluit dat Microsoft data van Europese klanten moet overhandigen, kunnen ze daartoe worden gedwongen, ongeacht hun beloftes.”

Ze noemt de verklaring van Microsoft “marketingpraat” en zelfs contraproductief. “Het feit dat ze zo’n verklaring uitbrengen, toont aan dat ze intern al onder druk staan. Microsoft is duidelijk bezorgd.”

Pascal Matzke, vice-president bij Forrester, is nog directer: “Microsoft zal moeten kiezen waar zijn loyaliteit ligt — bij de Amerikaanse regering of bij zijn klanten. Er is angst dat het uiteindelijk toch Trump zal volgen.”

Diepe verwevenheid, geen eenvoudige uitweg

Matzke stelt dat de Europese IT-infrastructuur inmiddels te sterk is verweven met Amerikaanse techgiganten zoals Microsoft, Google en Salesforce. “We hebben onszelf afhankelijk gemaakt. Een snelle terugtrekking is onmogelijk, en zou innovatie doden.”

Volgens hem is het idee dat Europa zich kan losmaken van Amerikaanse techbedrijven een illusie. “Dat schip is al vertrokken.”

Verzoenend gebaar of schijnzekerheid?

Phil Brunkard, executive counselor bij Info-Tech Research Group, erkent dat Microsoft zich op meerdere fronten tegelijk probeert in te dekken: bij EU-beleidsmakers die streven naar digitale soevereiniteit, bij grote bedrijven die worstelen met nieuwe regelgeving (zoals DORA, NIS 2 en CRA), en bij multinationals die vrezen voor geopolitieke schokken.

Hij noemt de belofte om de capaciteit met 40% te vergroten indrukwekkend. Maar hij vindt vooral de “Digital Resilience Commitment” interessant, waarin Microsoft belooft in de rechtszaal te strijden tegen elke buitenlandse poging om Europese cloudactiviteiten stop te zetten. Daarbovenop biedt het bedrijf een ‘Deputy CISO’ voor Europa, een toezichthoudend orgaan voor Europese datacenters, en de mogelijkheid om broncode in Zwitserland te escrowen bij lokale partners. “Microsoft zegt eigenlijk: ‘We spelen voortaan volgens jullie regels.’”

Toch betwijfelt Brunkard of dat genoeg is. “De intentie is goed, maar toezichthouders en auditors zullen uiteindelijk bepalen of de beloofde waarborgen echt functioneren. Blogposts zijn geen bewijs.”

Het dreigende ACI-wapen

Menting wijst op een ander mogelijk risico: de Europese ‘Anti-Coercion Instrument’ (ACI). Als die wet wordt ingezet als reactie op economische druk vanuit de VS, kan dat Microsoft flink raken. “De huidige Amerikaanse tarieven kunnen worden gezien als economische dwang, en de EU zou daartegen via de ACI kunnen terugslaan, onder meer door beperkingen op Amerikaanse digitale diensten.”

Bovendien noemt ze belastingontwijking als een gevoelig punt. “Microsoft rept met geen woord over hoe het zijn inkomsten in Europa rapporteert. Net als andere Amerikaanse techbedrijven sluizen ze hun inkomsten via landen als Ierland om zo het Europese belastingsysteem te omzeilen.”

In het uiterste geval, stelt Menting, zou Microsoft zijn Europese tak kunnen afsplitsen tot een volledig onafhankelijk bedrijf — maar dat past volgens haar niet in de Amerikaanse bedrijfsfilosofie. “En Microsoft blijft in de kern een Amerikaans bedrijf.”

Door: Drifter