Gebruikers van Facebook en Instagram in Nederland krijgen binnenkort meer zeggenschap over de manier waarop hun tijdlijn wordt weergegeven. De voorzieningenrechter in Amsterdam heeft bepaald dat Meta, het moederbedrijf van beide platforms, binnen twee weken ingrijpende wijzigingen moet doorvoeren in de Nederlandse versie van de apps.
De zaak werd aangespannen door Bits of Freedom, een organisatie die zich inzet voor digitale burgerrechten. Volgens de stichting worden gebruikers nu te veel gestuurd door de standaardinstellingen van de platforms. Momenteel krijgen mensen op beide apps namelijk een tijdlijn te zien die grotendeels wordt samengesteld door een algoritme. Dit algoritme bepaalt op basis van klikgedrag, interesses en eerdere interacties welke berichten, foto’s en video’s prioriteit krijgen.
Hoewel er technisch gezien een optie bestaat om een tijdlijn te bekijken die alleen berichten van vrienden of gevolgde accounts toont, wordt die keuze door de apps niet onthouden. Zodra een gebruiker de app opnieuw opent, springt de tijdlijn automatisch terug naar de algoritmisch bepaalde weergave. Volgens de rechter is dit een voorbeeld van een zogenoemd dark pattern: een ontwerptruc die gebruikers stuurt naar een keuze die zij mogelijk niet bewust zouden maken. Dit is in strijd met de Europese Digital Services Act (DSA), die burgers onder meer moet beschermen tegen manipulatieve ontwerpelementen en hen meer controle moet geven over de manier waarop zij informatie tot zich nemen.
De rechter benadrukte bovendien dat de uitspraak extra urgentie heeft vanwege de naderende verkiezingen op 29 oktober. In de aanloop naar verkiezingen is het van groot belang dat mensen zelf vrij en eenvoudig kunnen bepalen welke informatie zij tot zich nemen, zonder te worden gestuurd door de voorkeuren van een bedrijf of de keuzes die in algoritmes zijn ingebouwd.
Wat er moet veranderen
Meta wordt nu verplicht de apps zo aan te passen dat gebruikers niet alleen gemakkelijk kunnen wisselen tussen verschillende tijdlijnen, maar dat de apps ook hun voorkeur onthouden. Met andere woorden: als iemand kiest voor een chronologische weergave van berichten van vrienden, mag de app die keuze niet meer automatisch overschrijven bij een volgende sessie.
Reactie Bits of Freedom
Bits of Freedom noemt de uitspraak een grote overwinning. De stichting stelt dat de manier waarop Facebook en Instagram momenteel functioneren een gevaar vormt voor een open democratische samenleving. "Het is onacceptabel dat een paar techbedrijven en hun topmensen bepalen welk beeld van de wereld gebruikers te zien krijgen," zegt woordvoerder Maartje Knaap. Volgens haar is die machtsconcentratie bijzonder zorgelijk in de context van verkiezingen, waar beïnvloeding van publieke opinie grote gevolgen kan hebben.
De stichting betreurt dat het nodig was om via de rechter af te dwingen dat Meta zich aan de wet houdt. Toch ziet ze de uitspraak als een belangrijk signaal: ook grote technologiebedrijven zijn niet onaantastbaar en kunnen worden teruggefloten wanneer ze de regels overtreden.
Reactie Meta
Meta hield tijdens het proces vol dat het bedrijf al voldoet aan de verplichtingen van de Europese Digital Services Act. Volgens de advocaat van Meta kunnen gebruikers immers met “enkele klikken” wisselen van tijdlijn, wat volgens het bedrijf voldoende is. Daarnaast stelde Meta dat het technisch zeer lastig, zo niet onmogelijk, zou zijn om de apps op korte termijn aan te passen op de manier die de rechter nu vereist. Het bedrijf wees daarbij op de complexiteit van de systemen en de schaal waarop wijzigingen moeten worden doorgevoerd.
Breder belang
De zaak raakt aan een fundamenteler vraagstuk: wie bepaalt welke informatie mensen online te zien krijgen? Waar algoritmes van sociale media zijn ontworpen om betrokkenheid te maximaliseren en advertentie-inkomsten te vergroten, stelt de rechter dat gebruikers primair zélf de regie moeten hebben. Dat perspectief is in lijn met de Europese wetgeving die misleidende ontwerppatronen wil tegengaan en de informatievrijheid van burgers wil beschermen.
De uitspraak betekent dat Meta in Nederland binnen twee weken ingrijpende wijzigingen moet doorvoeren in Facebook en Instagram. Lukt dat niet, dan riskeert het bedrijf verdere juridische stappen en mogelijk hoge dwangsommen.
Door: Drifter
Aanbevolen Reacties
Er zijn geen reacties om weer te geven.
Log in om te reageren
Je kunt een reactie achterlaten na het inloggen
Login met de gegevens die u gebruikt bij softtrack