Software-update: Raspberry Pi OS 2024-10-22

De Raspberry Pi Foundation heeft onlangs een nieuwe versie van Raspberry Pi OS uitgebracht voor hun populaire singleboardcomputers. Raspberry Pi OS is, net als eerdere versies, gebaseerd op Debian Linux en biedt drie varianten: een uitvoering met een desktopomgeving en diverse applicaties, een uitvoering met alleen de desktopomgeving, en een uitvoering zonder desktopomgeving. Hoewel Raspberry Pi OS vaak verward wordt met Raspbian, worden de twee beschouwd als afzonderlijke projecten. Velen zien Raspbian echter als de voorloper van het huidige Raspberry Pi OS.

Raspberry Pi OS schakelt nu standaard over naar Wayland als displayprotocol op alle Raspberry Pi-modellen. Deze verandering vervangt de Xorg-displayserver, die tot nu toe verantwoordelijk was voor het weergeven van vensters, met het modernere Wayland-protocol, dat volgens de Raspberry Pi-ontwikkelaars efficiënter en beter presteert. Wayland was eerder alleen de standaard op de Raspberry Pi 4 en 5, maar zal nu op alle modellen worden toegepast, inclusief oudere versies.

De aankondiging van de volledige overstap naar Wayland werd door Raspberry Pi gedeeld in een recente blogpost. Hierin beschrijven ze dat de nieuwe standaard windowmanager labwc zal zijn, een implementatie van het Wayland-protocol. Na een update naar de nieuwste versie van Raspberry Pi OS, zullen gebruikers de keuze krijgen tussen labwc en de eerdere X11-gebaseerde windowmanager. De ontwikkelaars adviseren echter alle gebruikers, ongeacht hun model Raspberry Pi, om over te schakelen naar Wayland voor een soepeler en responsiever systeem.

Een groot voordeel van deze overgang is dat labwc ook de Xwayland-library bevat, wat backwards compatibility mogelijk maakt voor oudere applicaties die nog Xorg vereisen. Xwayland zorgt in feite voor een virtuele Xorg-omgeving die bovenop Wayland draait, zodat ook software zonder Wayland-ondersteuning nog steeds probleemloos werkt.

Wayland biedt verschillende voordelen boven het verouderde Xorg-protocol, dat door Raspberry Pi als ‘prehistorisch in computertermen’ wordt omschreven. In tegenstelling tot Xorg, dat een displayserver en een windowmanager gebruikt om vensters weer te geven en te positioneren, combineert Wayland deze functionaliteiten in één enkele applicatie, wat de prestaties en stabiliteit ten goede komt.

De nieuwe versie van Raspberry Pi OS is gebaseerd op Debian versie 12 en introduceert een significante verandering: de overstap van X11 naar Wayland als weergaveserver. Deze versie brengt verschillende vernieuwingen en optimalisaties met zich mee. Hieronder volgen de belangrijkste wijzigingen:

- **Labwc compositor**: Deze compositor is nu standaard op alle Raspberry Pi-modellen ingesteld, wat de efficiëntie en prestaties van de weergave moet verbeteren.
- **Dynamische plug-ins in wf-panel-pi**: Het wf-panel-pi laadt plug-ins nu dynamisch tijdens runtime.
- **Raindrop schermconfiguratietool**: Raindrop vervangt het oude arandr voor een gebruiksvriendelijkere configuratie van beeldschermen.
- **Squeekboard on-screen toetsenbord**: Dit virtuele toetsenbord wordt automatisch geactiveerd op systemen met touchscreens en kan handmatig worden ingeschakeld in de rc-gui voor andere gebruikers.
- **Verbeterde touchscreenondersteuning**: Gebruikers kunnen nu lang drukken voor een rechtermuisklik en dubbel tikken voor een dubbele klik.
- **Onafhankelijke updater**: De updatefunctie is verplaatst van het paneel naar een losstaand pakket, genaamd gui-updater, voor een helderder beheer.
- **Uitgebreide pictogramthema’s**: Ontbrekende cursorpictogrammen zijn toegevoegd aan het thema voor een volledige en consistente visuele ervaring.
- **Bluetooth HID-koppelingswizard**: De wizard koppelt niet langer standaard Bluetooth HID-apparaten. Gebruikers kunnen automatische koppeling inschakelen door het bestand "/boot/firmware/btautopair" aan te maken.
- **Aanpassing Pi 5 aan/uit-knop**: De verwerking van de aan/uit-knop op de Raspberry Pi 5 is geoptimaliseerd om de CPU-belasting tijdens de shutdown-dialoog te verlagen.
- **Raspberry Pi Connect**: Deze functie wordt nu beheerd via een speciale plugin in het paneel en niet langer via het systeemvak of rc-gui. Schermdeling is onmiddellijk beschikbaar zodra een draaiende WayVNC-server wordt gedetecteerd.
- **Veiligheidsinformatie**: Een link naar veiligheidsinformatie is toegevoegd aan het hoofdmenu.
- **Pakketnaamwijzigingen**: Het Chromium-browserpakket is hernoemd naar "chromium" en bijgewerkt naar versie 130.0.6723.58, terwijl Firefox is bijgewerkt naar versie 131.0.3.
- **Foutoplossingen**: Diverse geheugenlekken in de pcmanfm-bestandsbeheerder zijn verholpen. Daarnaast zijn crashes verholpen die optraden bij het openen van de weergave-instellingen op hoofdloze systemen en bij het openen van de pictogramkiezer in de applicatie-eigenschappen.
- **Vertaalupdates**: De vertalingen zijn bijgewerkt voor verbeterde toegankelijkheid wereldwijd.

Deze update brengt niet alleen prestatieverbeteringen en nieuwe functies, maar richt zich ook op stabiliteit en gebruiksvriendelijkheid, met speciale aandacht voor touchscreenondersteuning en systeembeheer. De release-notes en de volledige changelog zijn beschikbaar voor gebruikers die meer gedetailleerde informatie willen over de wijzigingen en verbeteringen.

Door: Drifter