De Nederlandse levensmiddelenbranche werkt momenteel aan uitgebreide crisisplannen die ervoor moeten zorgen dat basisproducten ook bij grootschalige verstoringen beschikbaar blijven. Deze maatregelen worden genomen naar aanleiding van waarschuwingen dat Nederland kwetsbaar is voor stroomuitval, cyberaanvallen en zelfs militaire conflicten.
De Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV) benadrukte onloangs dat de dreigingen voor Nederland toenemen en veranderen. Door oplopende geopolitieke spanningen en de afhankelijkheid van vitale infrastructuren zoals water, elektriciteit en internet, wordt ook de voedselketen gezien als een zwakke schakel. In het ergste geval kan sabotage of een cyberaanval ervoor zorgen dat supermarkten binnen korte tijd niet meer bevoorraad worden.
In het hoofdstuk “Toenemende afhankelijkheid van digitale systemen” van het NCTV Rapport wordt beschreven hoe sterk onze samenleving leunt op digitale infrastructuur en geautomatiseerde processen. Vrijwel alle vitale sectoren – van energie en water tot gezondheidszorg, transport en voedselvoorziening – zijn afhankelijk van ICT-systemen die continu en foutloos moeten functioneren. Deze digitalisering heeft de efficiëntie en het gemak vergroot, maar zorgt ook voor een groeiende kwetsbaarheid.
De dreiging zit vooral in het feit dat een relatief kleine verstoring grote gevolgen kan hebben. Denk aan uitval van stroom, storingen in communicatienetwerken of een cyberaanval die systemen lamlegt. Omdat veel processen volledig geautomatiseerd zijn, ontbreekt vaak een robuuste noodoplossing. Zo zijn voorraden, betalingen en bevoorrading in de supermarktsector volledig afhankelijk van digitale systemen. Valt de stroom of het internet langdurig weg, dan stokt de logistiek en wordt het moeilijk om essentiële goederen te verdelen.
Bovendien neemt de kans op digitale ontwrichting toe door geopolitieke spanningen. Statelijke actoren of georganiseerde criminele groepen beschikken over de kennis en middelen om cyberaanvallen uit te voeren die niet alleen individuele bedrijven treffen, maar complete ketens kunnen ontregelen. Daarbij gaat het niet alleen om het platleggen van systemen, maar ook om het manipuleren van data, waardoor vertrouwen in de betrouwbaarheid van vitale processen onder druk komt te staan.
De NCTV benadrukt dat Nederland door deze afhankelijkheid kwetsbaar is voor sabotage en dat de impact van grootschalige digitale verstoringen groot kan zijn. Het gaat niet alleen om economische schade, maar ook om maatschappelijke ontwrichting: van lege schappen in supermarkten tot het uitvallen van pinbetalingen, of zelfs problemen bij de drinkwatervoorziening. De kernboodschap is dat de toenemende afhankelijkheid van digitale systemen ons dwingt om extra te investeren in weerbaarheid, redundantie en noodscenario’s, zodat vitale processen in crisissituaties kunnen blijven functioneren.
Om dit te voorkomen werken supermarkten samen met de overheid aan een noodplan. Daarbij wordt een basisassortiment samengesteld dat in crisissituaties altijd leverbaar moet zijn. Denk hierbij aan essentiële producten zoals brood, aardappelen, houdbare melk, margarine en babyvoeding. Het idee is dat er in plaats van tientallen varianten van een product slechts één soort beschikbaar blijft, zodat schaarse middelen efficiënter ingezet kunnen worden en de distributie eenvoudiger wordt.
De kwetsbaarheid van het huidige systeem wordt mede veroorzaakt door de sterk geautomatiseerde logistiek in de levensmiddelenbranche. Supermarktketens werken met een strak voorraadbeheer waarbij producten vrijwel direct opnieuw worden besteld zodra de kassa’s een verkoop registreren. Dit zorgt voor efficiëntie en lage kosten, maar maakt de keten ook gevoelig voor verstoringen. Wanneer elektriciteit of internet wegvalt, functioneren bestelsystemen, voorraadtellingen en zelfs pinbetalingen niet meer. Een langdurige storing kan zo al snel leiden tot lege schappen.
De coronacrisis heeft aangetoond dat supermarkten in staat zijn open te blijven en de distributie op gang te houden, maar een landelijke stroomuitval of een grote cyberaanval brengt nieuwe uitdagingen met zich mee. In dat geval zouden bestellingen handmatig moeten worden verwerkt en betalingen mogelijk alleen contant kunnen plaatsvinden, wat het proces aanzienlijk vertraagt en bemoeilijkt.
Naast logistieke problemen speelt ook menselijk gedrag een rol. In crisissituaties neigen consumenten tot hamsteren, waardoor bepaalde producten in korte tijd massaal worden opgekocht. Tijdens de coronacrisis gebeurde dit onder meer met toiletpapier en pasta. Hoewel er geen structureel tekort was, veroorzaakte de plotselinge piek in de vraag grote druk op de distributieketen. Door mensen beter te informeren en hen aan te moedigen altijd een basisnoodpakket in huis te hebben, hopen supermarkten en overheid paniek en hamstergedrag in de toekomst te beperken.
Volgens deskundigen nemen supermarkten hun maatschappelijke verantwoordelijkheid serieus, maar moeten ze blijven investeren in veerkracht. Dat betekent niet alleen het versterken van de logistieke processen, maar ook het trainen van personeel, het oefenen van noodscenario’s en het opzetten van alternatieve bevoorradingsroutes. Weerbaarheid houdt immers niet in dat de sector volledig onkwetsbaar wordt, maar dat zij in staat is snel te reageren, zich aan te passen en de samenleving zo goed mogelijk te blijven voorzien van voedsel in tijden van crisis.
Door: Drifter
Aanbevolen Reacties
Er zijn geen reacties om weer te geven.
Log in om te reageren
Je kunt een reactie achterlaten na het inloggen
Login met de gegevens die u gebruikt bij softtrack