‘Ballerina Cappuccina’: kinderen verslingerd aan ‘brain rot’-video’s, maar de inhoud wordt steeds duisterder

De TikTok-hype ‘Italian brain rot’ wint razendsnel aan populariteit, vooral onder jonge kinderen in Nederland. De video's ogen op het eerste gezicht onschuldig en zelfs grappig: kleurrijke, absurdistische figuren met komische namen, zoals een ballerina met een cappuccinokop of een haai met gympen, dansen op herhalende muziekjes terwijl een AI-stem iets uitkraamt dat lijkt op Italiaans. Bekende kreten zijn bijvoorbeeld “Ballerina Cappuccina” en “Tralalero Tralala”.

Deze hersenloze video’s – in de volksmond ook wel ‘brain rot’ genoemd – lijken onschadelijk, maar volgens experts is er reden tot zorg. De term ‘brain rot’ verwijst ironisch naar het effect van urenlang gedachteloos scrollen op sociale media: je brein zou er langzaam door ‘wegrotten’. En de cijfers liegen er niet om. De originele ‘Ballerina Cappuccina’-video werd al meer dan 45 miljoen keer bekeken, en de trend als geheel is goed voor miljarden weergaven wereldwijd. In 2024 werd ‘brain rot’ zelfs uitgeroepen tot woord van het jaar door een prestigieuze universiteit.

Minder onschuldig dan het lijkt

Hoewel de eerste indruk vooral melig en absurdistisch is, blijkt uit analyse dat de inhoud van deze video's steeds vaker kantelt richting het schokkende en controversiële. Zo trok een aantal reformatorische basisscholen op Urk aan de bel vanwege godslasterlijke uitspraken in de filmpjes. In sommige variaties van de video’s wordt bijvoorbeeld de islamitische godsdienst beledigd, zoals een scène waarin Allah een varken wordt genoemd.

De trend gaat in sommige gevallen nog verder. In video’s met het karakter ‘Bombardiro Crocodilo’ – een hybride tussen een krokodil en een bommenwerper – zouden suggestieve verwijzingen zitten naar het bombarderen van kinderen in Gaza. Ook circuleren er versies waarin racistische of gewelddadige taal wordt gebruikt, soms verstopt onder de absurditeit of verborgen achter ogenschijnlijk nonsensicale klanken.

Risico’s voor jonge kijkers

Marleen Rolaff van Digiwijzer, een organisatie die zich inzet voor digitale bewustwording in het onderwijs, ziet de trend met lede ogen aan. Volgens haar is het probleem niet zozeer dat elk kind direct alles begrijpt, maar dat deze video’s een voedingsbodem kunnen zijn voor normalisatie van problematische inhoud. “Veel kinderen beseffen niet wát ze precies kijken. Maar als ze ouder worden of gevoeliger zijn voor bepaalde boodschappen, kan dat een ingang zijn naar extremere of discriminerende denkbeelden,” legt ze uit.

Ze signaleert dat de trend inmiddels ook gebruikt wordt om culturele stereotypen belachelijk te maken. “Er circuleren nu video’s waarin de Marokkaanse cultuur op de hak wordt genomen, met karikaturen en geluiden die spotten met dialecten of religieuze symbolen. Dat is een zorgwekkende ontwikkeling, vooral als je bedenkt dat het vaak niet bewust racistisch bedoeld is, maar wel zo kan worden geïnterpreteerd.”

Seks en geweld in kinderlijke stijl

Wat begon als onschuldige, hyperactieve chaos met dansende AI-karakters, ontwikkelt zich steeds vaker tot video’s waarin geweld en seksuele verwijzingen opduiken. Zo zijn er inmiddels clips waarin de figuren vechten, met elkaar trouwen of zelfs zwanger raken. Alles blijft in de cartooneske stijl, maar de onderliggende thema’s veranderen.

Oproep aan ouders: kijk mee, praat mee

Rolaff roept ouders op om alert te zijn, maar niet met de beschuldigende vinger te wijzen. “Als je als ouder zegt: ‘Je mag dit niet kijken’, dan sluit een kind zich juist af. Het is veel effectiever om vragen te stellen: ‘Wat vind je hier grappig aan?’ of ‘Wat denk jij dat deze video bedoelt?’” Volgens haar is het vooral belangrijk dat ouders oprechte interesse tonen en zich verdiepen in de online leefwereld van hun kinderen.

De ‘brain rot’-video’s mogen dan in eerste instantie aandoen als onschuldig vermaak, steeds vaker sluipen er boodschappen in die minder geschikt zijn voor jonge kijkers. Waakzaamheid en betrokkenheid zijn dan ook essentieel – niet om kinderen te verbieden, maar om ze te begeleiden.

Door: Drifter