Commissariaat voor de Media bezorgd na rapport Mediamonitor 2024

Mediamonitor 2024: Internationale platformen domineren mediagebruik, risico voor geïnformeerde samenleving

Het mediagebruik in Nederland blijft verschuiven naar internationale sociale media en streamingdiensten. Deze trend gaat ten koste van het gebruik van Nederlandse media, wat zorgwekkend is vanwege de essentiële rol die deze media spelen in het informeren en verbinden van de samenleving. Nederlandse televisiezenders bieden niet alleen nieuws en actualiteiten, maar versterken ook de sociale cohesie. Daarentegen richten streamingdiensten zich voornamelijk op entertainment, met slechts een beperkte hoeveelheid Nederlands aanbod, en dragen nauwelijks bij aan de informatieve en verbindende functies van media.

Hoewel sociale media in potentie de informerende rol van traditionele media deels kunnen overnemen, hangt dit af van de zichtbaarheid en vindbaarheid van betrouwbare journalistiek. Dit vraagt om doelgerichte maatregelen, zowel van wetgevers als mediabedrijven, om de toegang tot kwalitatieve en accurate informatie te waarborgen.

Oproepen tot actie

Aan de wetgever: Sluit aan bij Europese wet- en regelgeving om te zorgen dat cruciale informatie prominent en gemakkelijk vindbaar blijft, bijvoorbeeld door richtlijnen voor de plaatsing en zichtbaarheid van betrouwbare informatie op sociale media en digitale platforms.

Aan mediabedrijven: Investeer in de zichtbaarheid en toegankelijkheid van journalistieke inhoud en versterk de rol van Nederlandse media als betrouwbare bron van informatie.

Dominantie van internationale platforms

Internationale techbedrijven zoals Google en Meta blijven de digitale advertentiemarkt domineren. Bijna 80% van de digitale reclame-inkomsten gaat naar deze spelers. Hoewel hun aandeel de afgelopen twee jaar stabiel is gebleven, groeide het aanzienlijk tussen 2015 en 2021. Dit legt toenemende druk op de Nederlandse mediasector, waardoor het voor nationale aanbieders moeilijker wordt om financieel gezond en concurrerend te blijven.

Consolidatie en impact op pluriformiteit

Om weerstand te bieden tegen de druk van internationale platforms zoeken Nederlandse mediabedrijven naar strategische consolidaties. Een voorbeeld hiervan is de aanvraag van DPG Media bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM) voor de overname van RTL Nederland. Als deze overname wordt goedgekeurd, zou DPG Media een dominante positie krijgen binnen de Nederlandse commerciële mediamarkt. De ACM onderzoekt momenteel de gevolgen van deze consolidatie voor de mediamarkt, inclusief de risico’s voor pluriformiteit en onafhankelijkheid.

Veranderingen in nieuwsconsumptie

De Mediamonitor 2024 bevestigt dat de verschuiving naar online mediagebruik niet beperkt blijft tot jongeren, maar alle leeftijdsgroepen in Nederland beïnvloedt. Jongeren halen hun nieuws voornamelijk van sociale media en online platforms, maar deze trend wordt nu breder zichtbaar in de samenleving. Deze ontwikkeling vraagt om gerichte interventies om de vindbaarheid van betrouwbare informatie op digitale platforms te verbeteren. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) benadrukte in het rapport “Aandacht voor media” de noodzaak van Europese samenwerking om een veilige en betrouwbare informatieomgeving te creëren. Het Commissariaat voor de Media onderschrijft deze oproep en pleit voor een proactieve implementatie van regelgeving.

De rol van de Mediamonitor

De Mediamonitor biedt beleidsmakers jaarlijks een overzicht van trends en uitdagingen in de Nederlandse mediasector. Het Commissariaat voor de Media, dat verantwoordelijk is voor de monitoring van mediaconcentraties en de financiële omstandigheden in de sector, zet zich in voor een onafhankelijk, divers en toegankelijk media-aanbod. Deze inzet is cruciaal om burgers in staat te stellen zich vrij te informeren en een eigen mening te vormen, een fundamenteel aspect van een gezonde democratie.

Amma Asante, voorzitter Commissariaat voor de Media:

“Ons medialandschap wordt steeds internationaler. Dit biedt kansen, maar ook grote uitdagingen. Het is van cruciaal belang dat betrouwbare en relevante informatie toegankelijk blijft voor iedereen. Europese regelgeving kan helpen om Nederlands media-aanbod beter zichtbaar te maken en te zorgen voor een informatieomgeving die aansluit bij de behoeften van gebruikers. Pluriformiteit en onafhankelijkheid zijn essentieel voor de democratische functie van media, en we blijven ons inzetten voor de bescherming hiervan.”

Door: Drifter