Steeds meer studenten gebruiken ChatGPT voor alledaagse taken – van studieopdrachten tot het bedenken van recepten. Maar Tom van Dijk, docent Computer Science aan de Universiteit Twente, trekt vlak voor de start van het nieuwe studiejaar aan de bel: “Blijf er vanaf. Uiteindelijk word je er kleurloos van.”
Stilte in de klas
Van Dijk zag het afgelopen jaar een opvallende verandering. Waar hij normaal gesproken talloze appjes, mails en vragen kreeg van studenten, bleef het nu opvallend stil. “Ze vragen mij bijna niets meer. Ik vermoed omdat ze alles direct aan ChatGPT vragen. Soms hoor ik discussies waarin studenten zeggen: ‘Maar ChatGPT zegt dat dit klopt, dus moet het goed zijn.’ Tja, dan verlies je je eigen denkproces.”
Aanvankelijk was ook hij enthousiast over de doorbraak van AI eind 2022. Je kon er ineens alles mee: van recepten tot complete software. Maar zijn optimisme sloeg om. “Voor echte vakontwikkeling moet je zelf leren denken, analyseren, programmeren. AI maakt het te gemakkelijk. En gemak levert zelden diepgaande kennis op.”
Nieuwe studenten, nieuwe valkuilen
Vandaag starten duizenden studenten op Saxion en de Universiteit Twente hun nieuwe collegejaar. Alleen al bij Computer Science begeleidt Van Dijk dit jaar 280 eerstejaars. “Ik gok dat tachtig procent al gebruikmaakt van ChatGPT. Logisch: je hebt drukke schema’s, deadlines, soms persoonlijke problemen. Maar de vraag blijft: wat leer je er zélf van?”
Hij ziet steeds vaker werkstukken die er te gelikt uitzien, waarbij hij vermoedt dat AI een rol heeft gespeeld. Bewijzen is lastig, omdat elke AI-output uniek is. Toch valt hem iets op: “Die teksten missen creativiteit. Studenten die blind vertrouwen op ChatGPT leveren nette maar bloedeloze antwoorden. Alles krijgt dezelfde toon, dezelfde structuur. Uiteindelijk raak je je eigen stem kwijt. Mijn advies: weersta de verleiding.”
Om zijn boodschap kracht bij te zetten, spreekt hij de studenten ook aan in hun eigen taal: “Don’t be mid, be the GOAT. Maar als je alles door ChatGPT laat doen, eindig je als een NPC (Non-Playable Character) – een nietszeggend figuurtje zonder eigen signatuur.”
Aanpassingen in de opleiding
Om studenten bewuster te maken, verandert de opleiding de manier van beoordelen. Projecten worden dit jaar niet meer met een cijfer beoordeeld, maar met pass/fail. Het doel: minder nadruk op het ‘opleuken’ van werkstukken met AI, en meer focus op eigen inzicht.
Daarnaast verschuift de nadruk naar klassikale en afgesloten toetsvormen: schriftelijke tentamens en mondelinge examens. “Daar kan geen AI bij, daar moeten studenten het echt zelf doen,” aldus Van Dijk.
Ook programmadirecteur Vadim Zaytsev benadrukt dat AI de manier van toetsen verandert. “Je kunt niet alleen kijken naar het eindresultaat. Misschien werkt de code, maar begrijpt de student er niets van. Dan leiden we geen goede ingenieurs op. Daarom vragen we vaker om uitleg van wat ze zelf gedaan hebben.”
Zijn programmeurs straks nog nodig?
Sommige bedrijven experimenteren al met AI om programmeerwerk over te nemen. Toch gelooft Van Dijk niet dat dit op korte termijn programmeurs overbodig maakt. “AI kan code genereren, maar die zit vaak vol fouten of veiligheidsrisico’s. Het is een voorspeller, geen denker. Het kan hallucineren. Bedrijven hebben altijd ervaren programmeurs nodig die kritisch kijken en corrigeren.”
Ook Zaytsev deelt die mening: “Computational thinking – problemen opdelen, structureren, systemen begrijpen – dat blijft. De technologie verandert, maar de kern van ons vak blijft hetzelfde.”
Saxion: AI onder voorwaarden
Bij Hogeschool Saxion kiest men voor een andere aanpak. Daar is AI inmiddels onderdeel van het onderwijs, maar altijd onder duidelijke voorwaarden. “AI kan ondersteunen en verrijken, maar nooit de mens vervangen,” zegt Annemieke Bosshardt van het Saxion Expertiseteam AI.
Studenten mogen ChatGPT of andere AI-tools gebruiken, zolang ze volledig transparant zijn over hoe en waarvoor. Soms moeten zelfs de gebruikte prompts worden ingeleverd. Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan de beperkingen van AI: wat het kan, waar het faalt en hoe je het verantwoord inzet.
Bij toetsen wordt vooraf getest of AI een opdracht kan oplossen. Als dat het geval is, wordt de toets aangepast met mondelinge onderdelen of afname op locatie. Detectietools worden bewust niet ingezet: “Die zijn technisch onbetrouwbaar en juridisch problematisch.”
Verder gelden strikte veiligheidsregels: geen persoonsgegevens, geen bedrijfsdata en geen beschermd materiaal invoeren in AI-systemen. Bosshardt benadrukt: “AI verandert beroepen, maar de mens blijft aan het stuur. Wij willen studenten klaarstomen voor een wereld waarin mens en technologie elkaar aanvullen.”
Door: Drifter
Aanbevolen Reacties
Er zijn geen reacties om weer te geven.
Log in om te reageren
Je kunt een reactie achterlaten na het inloggen
Login met de gegevens die u gebruikt bij softtrack