Netbeheerders zetten vervanging oude draaischijfmeters door: einde aan ‘gratis salderen’ voor weigeraars

Vanaf januari starten Nederlandse netbeheerders met het verplicht vervangen van ruim een half miljoen oude draaischijfmeters – ook wel Ferrarismeters genoemd – door moderne digitale exemplaren. De operatie is rechtstreeks gericht op de groep consumenten die weigert hun analoge meter in te ruilen, vaak om financiële redenen. De verwachting is dat het traject moeizaam zal verlopen, omdat deze meters nog steeds mogelijk maken dat eigenaren van zonnepanelen kunnen blijven salderen, ook na het formele einde van de salderingsregeling.

Een Ferrarismeter registreert geen afzonderlijke teruglevering van elektriciteit. In plaats daarvan draait de draaischijf letterlijk terug wanneer stroom wordt teruggeleverd aan het net. Hierdoor wordt er netto minder verbruik geregistreerd en hoeven huishoudens met zo’n meter geen terugleverkosten te betalen. Omdat het daadwerkelijke teruglevervolume onbekend blijft, blijft de financiële besparing voor deze groep aanzienlijk — soms honderden tot duizenden euro’s per jaar, afhankelijk van het aantal zonnepanelen.

Volgens Netbeheer Nederland zijn er nog circa 535.000 Ferrarismeters in gebruik. De fysieke vervanging kost gemiddeld een uur per adres, maar het binnentreden bij bewoners is vaak het grootste obstakel. In de afgelopen tien jaar hebben deze huishoudens meerdere keren een aanbod gekregen om hun meter te vervangen, maar ze hebben dat consequent geweigerd. Veel van deze ‘notoire weigeraars’ zijn vroegtijdige investeerders in zonnepanelen die vooruitzagen dat salderen via een oude meter langer mogelijk zou blijven.

Tot nu toe was het weigeren van een slimme of digitale meter toegestaan, onder meer vanwege zorgen over privacy. Een slimme meter kan namelijk het verbruik en de teruglevering continu en op afstand doorgeven. Met de komst van de nieuwe Energiewet, die op 1 januari 2026 ingaat, wordt weigeren echter onmogelijk. Alle analoge energiemeters moeten dan zijn vervangen.

Persoonlijke strijd tegen de nieuwe regels
Leo Bakker uit Dordrecht is één van die weigeraars. Zijn dertig jaar oude draaischijfmeter draait op zonnige dagen rustig terug. Twee jaar geleden investeerde hij 7000 euro in twaalf zonnepanelen om minder afhankelijk te zijn van stijgende energieprijzen. Tijdens de energiecrisis zag hij collega’s tot wel 1000 euro per maand betalen en wil hij koste wat kost voorkomen dat hem hetzelfde overkomt.

Bakker heeft al eens monteurs weggestuurd, eerst omdat zijn exotische baardagame in het terrarium niet zonder UV-licht en warmte kan, later omdat hij zijn meter wil behouden om te blijven salderen. Als salderen voor hem onmogelijk wordt, schat hij dat zijn energierekening met zo’n 1000 euro per jaar zal stijgen.

Zijn energieleverancier heeft ook moeite met zijn meter. Omdat hij de standen zelf doorgeeft en maandelijks foto’s meestuurt, moet de administratie handmatig worden aangepast. Het bedrijf heeft zelfs gedreigd hem als klant te weigeren.

Bakker ziet het niet als probleem dat hij geen terugleverkosten betaalt. Hij verwijt de overheid dat ze de regels halverwege verandert. “We zijn jarenlang gestimuleerd om te verduurzamen, en nu voldoe ik ineens niet meer aan de wet? Dat werkt zo niet.”

Onvrede over terugleverkosten en marktwerking
Veel zonnepaneelbezitters zijn boos dat de terugleverkosten inmiddels zo hoog zijn geworden dat zelf opgewekte stroom na het einde van de salderingsregeling nauwelijks nog iets waard is. Er is zelfs een massaclaim in voorbereiding, omdat het merendeel zijn installatie nog niet heeft terugverdiend.

Bakker wijst op de ongelijkheid: grote zonneparken krijgen subsidies en soms zelfs een vergoeding om productie te staken bij netcongestie, terwijl particulieren geen vangnet hebben. Hij pleit voor eerlijke vergoedingen voor teruggeleverde stroom: “Ik hoef er niet aan te verdienen, maar het mag me ook geen geld kosten. We betalen al genoeg energiebelasting.”

Dwangsommen voor volhardende weigeraars
Netbeheerders willen de vervanging gebiedsgericht uitvoeren om kosten te beperken. Huishoudens krijgen twee kansen om de monteurs binnen te laten. Wie blijft weigeren, overtreedt straks de nieuwe Energiewet en kan rekenen op handhaving door de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) via een dwangsom. Hoe hoog die zal zijn, is nog onbekend.

De volledige operatie duurt drie jaar. Uiterlijk op 31 december 2028 moet de laatste draaischijfmeter in Nederland verdwenen zijn. Bakker blijft intussen strijdvaardig: “Ik kan nog één keer weigeren zonder consequenties. Dat ga ik zeker doen.”

Door: Drifter